Engelsmanplaat
Engelsmanplaat en het drenkelingenhuisje: een geschiedenis van strijd en overleving
Midden in de Waddenzee, tussen Ameland en Schiermonnikoog, ligt Engelsmanplaat. Deze zandplaat, die voortdurend van vorm en grootte verandert door de invloed van wind en water, lijkt op het eerste gezicht ongerept en verlaten. Toch heeft deze plek een bijzondere geschiedenis, vol verhalen over gestrande zeelieden, onderduikers en scheepswrakken.
Waar komt de naam Engelsmanplaat vandaan?
De naam 'Engelsmans Plaat' duikt voor het eerst op op een zeekaart uit de 17e eeuw. Hoe de zandplaat aan deze naam is gekomen, blijft een mysterie. Er doen verschillende verhalen de ronde. Volgens een van de oudste versies zou een Engelsman hier ooit een huisje hebben gebouwd, met het idee om permanent op de zandplaat te wonen. Dat plan bleek echter gedoemd te mislukken—de onvoorspelbare Waddenzee stond geen vaste bewoning toe. Een andere verklaring verwijst naar de Schiermonnikoogse schelpenvisser Feye Willems Engelsman, wiens schip in 1708 bij de plaat strandde. Welke versie ook klopt, de naam is blijven hangen en verbindt de zandplaat voor altijd met zijn vroegste ontdekkers
Drenkelingenhuisjes: een laatste redmiddel
Sinds 1920 hebben op Engelsmanplaat drie verschillende drenkelingenhuisjes gestaan. Deze houten hutten op palen waren bedoeld als schuilplaats voor schipbreukelingen die door de stromingen en verraderlijke geulen op de zandplaat terechtkwamen. De natuur bleek echter genadeloos: de eerste versies van het huisje werden verwoest door stormen en veranderende getijden. Het huidige drenkelingenhuisje is een iconisch overblijfsel uit die tijd, al wordt het niet langer als noodonderkomen gebruikt.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg het huisje een onverwachte rol. In 1944 doken twee Amerikaanse piloten en twee Nederlanders hier twaalf dagen onder, verborgen voor de Duitse bezetters. Blootgesteld aan de wind en de wisselende getijden, overleefden ze op deze kale zandplaat—een beproeving die hun overlevingsinstinct tot het uiterste moet hebben getest.
De kaap: een baken in een veranderlijk landschap
Naast het drenkelingenhuisje staat ook een kaap, een houten baken dat vroeger diende als oriëntatiepunt voor de scheepvaart. Voordat moderne navigatie bestond, waren zulke herkenningspunten cruciaal voor zeelieden. Vandaag de dag heeft de kaap geen nautische functie meer, maar voor wadlopers en natuurliefhebbers blijft het een markant herkenningspunt in het uitgestrekte, lege landschap van Engelsmanplaat.
